İstanbul Özel Halk otobüsleri Esnaf Odası ve Özulaş Toplutaşım A.Ş. Başkanı Göksel Ovacık, Özel taşımacı işletme sistemi (ÖTİS) ile ilgili yapılan ve yapılacak güncellemeler ilgili sektöre bilgi verdi

                 Başkan Göksel Ovacık;''Bilindiği üzere ÖTİS, (Özel Taşımacı İşletme ve Hak Ediş Sistemi) İETT ile ÖHO Sektörü Temsilcilerinin yaklaşık 1 yıllık ortak çalışması neticesinde mutabakatla oluşturulmuş, İBB Meclisinin 17.09.2020 tarih, 906 sayılı kararıyla kabul edilmiş ve ÖHO Şirketleri ile İETT arasında düzenlenen Sözleşme esaslarına göre de Aralık 2020 ayından itibaren de uygulamasına başlanmıştır.

Sistem oluşturma çalışmaları sonucunda mutabakat sağlanan ve sistemde yer alması kararlaştırılan hususlar, taraflar arasında imzalanan tespit tutanağı ile kayıt altına alınmış ve 906 Sayılı Meclis Kararı da büyük oranda bu çerçevede oluşturulmuştur.

Ancak İETT ile ÖHO temsilcileri arasında oluşturulan imzalı tutanağa rağmen bazı hususlar konu İETT tarafından Meclise götürülür iken gözden kaçma nedeniyle veya sehven karara eklenmemişti. Bunlar, araçlara ayda 2 gün bakım ve onarım izini verilmesi, yakıt bedelinin (iskontosuz) tam ödenmesi ve araç yenileme bedelinin satıcı firmaların cari piyasa bireysel satış ortalaması esas alınarak belirlenmesi hususları idi.

Yine Yönerge de bazı konularda düzenleme yapılması gereken konularda belirlenmiş ve tarafların imzası ile tutanak altına alınmıştı. Gerek Meclis Kararı gerektiren düzeltmeler, gerekse UKOME kararı gerektiren konular Sözleşme İmzalanmadan önce tespit edilmiş ve imzalı tutanak ile Sözleşmeye eklenmişti.

Yine 906 Sayılı Sistem İhdas kararı gereğince maliyetlerin Ocak ayından geçerli olmak üzere güncellenmesi ve pandemi şartlarına göre kar payının Temmuz ayından itibaren tekrar Mecliste görüşülerek karar altına alınması, eksik kalan hususların da düzeltilmesi gerekiyordu.

MALİYET GÜNCELLEMESİ

Maliyet güncellemesi, taleplerimizi ve beklentilerimizi karşılamasa da 14.07.2021 tarih ve 549 sayılı Meclis kararı ile pandemi gölgesinde yapıldı ve Ağustos ayı hak edişinden itibaren de hak ediş hesaplamalarına yansıtıldı ve eksik kalan düzeltmeler de yapıldı.

Geriye dönük 7 aylık maliyet güncelleme farkı da İETT tarafından hesaplandı, tahakkuku yapıldı, listeleri Şirketlere gönderildi. Maiyet farklarımız İBB tarafından önümüzdeki aylarda ödenecektir. Şirket olarak araç başına ortalama 35.500,00 TL tutarında maliyet farkı alacağımız bulunmaktadır. Aylık ortalaması ise 5.070,00 TL’ye tekabül etmektedir.

YAKIT

Yakıt bedelinin iskontolu hesaplanması hatası da son Meclis kararı ile düzeltildi ve geriye dönük olarak eksik ödemeler alacaklarımıza yansıtıldı. Ancak özellikle klima kaynaklı olarak yaz aylarında, genel olarak da aylık KM yükseldikçe sistemin mevcut yakıt maliyet ödemesi eksik kalmaya başladı. Bunun KM başına belirlenen tüketim miktarı kat sayısından kaynaklandığı tespit edilmiş ve düzeltilmesi için idareye iletilmiştir.

AYDA 2 GÜN BAKIM VE ONARIM İZİNİ

Bakım ve onarım izini ihtiyacını mevcut işletme sistemi dahilinde karşılamak üzere çalışmalar devam etmektedir. Yapılan çalışmayla ilgili olarak görüş ve önerilerimiz idareye iletilmiştir. Bakım ve onarımların düzenli yapılabilmesi, arıza kaynaklı sefer kayıplarının ve istismarların önlenebilmesi için bu konu çok önemlidir. Sistemin sağlıklı ve verimli işleyebilmesi için bu konu da olmazsa olmazlardan birisidir.

ARAÇ DEĞİŞTİRME BEDELİNİN (AMORTİSMAN) GÜNCELLENMESİ

Bu konuyu gerek İBB Meclisinde grubu bulanan Partilerin temsilcilerine, gerekse İBB yöneticilerimize çok iyi bir şekilde anlattık, anlaşıldı. Ancak pandemi şartlarının etkisiyle 2021 yılı için Meclis tarafından TUİK Enflasyon verisi baz alınarak güncelleme yapıldı. Araç yenileme bedelinin bireysel araç satış cari fiyatına göre güncellenmesi konusunda ısrarcıyız ve takipçisiyiz. Bu haklı talebimizin 2022 yılı güncellemelerinde bunun düzeltilmesi için gayret gösteriyoruz.

   Bu konu Sözleşme görüşmelerinde de ağırlıklı olarak yer alacaktır.

(H) SERİ PLAKA

Sektörün çok uzun zamandır talebi ve hayali olan (H)Seri Plaka konusu UKOME’nden karar alınarak sonuçlandırılmıştır. İdare şu anda konuyla alakalı gerekli işlemleri ve prosedürleri hazırlanmış ve  kod numaraları ile plaka numaraları belirlenmiştir

Devamında plakaların araçlarımıza dağıtımı gerçekleştirilmiş olacaktır.

ARAÇ YAŞININ HESAPLANMASI

Daha önceki uygulamada araç yaşının hesabında model yılı başı baz alınıyordu. Gayretlerimiz neticesinde bu noktadaki hata da düzeltildi ve artık araç yaşının hesabında model yılı başı değil model yılı içinde (31.12’ yi geçmeyecek şekilde) trafiğe çıktığı tarih baz alınmaktadır. Bu düzenlemeyle yeni araç alan işletmecinin o aracı 15 yıl kullanabilmesi sağlanmıştır.

İETT HİZMET BEDELİ

Son alınan Meclis kararı ile İETT Hizmet Bedeli Diğer Maliyetler hanesine eklenerek bu konu da çözümlenmiştir.

ELEKTRONİK SİSTEMLER

1. VALİDATÖR.ÖTİS kapsamında araçlarda bulunan ve bedeli tarafımızca BELBİM’e ödenmiş olan EÜTS (Elektronik Ücret Toplama Sistemi) Validatörleri idareye devir olmuştur. ÖTİS devreye girerken BELBİM ile düzenlediğimiz sözleşme ile devir edilen validatörlerin kalan amortismanları hesaplandı ve önümüzdeki Ocak ayında bedeli bize ödenecektir.
2. ARAÇ PS.Araçlarımızdaki mevcut ekonomik ömrünü tamamlamış ve bu nedenle çok sık arıza yaparak sefer kaybına neden olan eski cihazlar değiştirildi. Değiştirilen bu cihazların tekrar değişimi için İETT tarafından bir program yapıldı ve kısa bir süre sonra grup, grup değiştirilmesine başlanacaktır.
3. KAMERA SİSTEMİ.Yatırım, bakım ve onarım sorumluluğu İdare uhdesine geçen bu konuda da yakın bir zaman içinde ihalesi yapılan yeni cihazların montajı başlamış olacaktır.

YEDEK ARAÇ

Yine sektörün hayali olan bir konu, UKOME’nde şirketlere filolarının %2,5’i nispetinde yedek araç bulundurma yetkisi verilerek çözümlenmiş oldu. Ancak mevcut şartlarda yedek araç bulundurma ve bunları yönetmenin güçlüğü de bir gerçektir. Garajların tahsisine bağlı olarak, maliyeti ve yönetim problemi çözülerek bu konu da hayata geçirilmiş olacaktır.

GARAJLAR

İnsanlar için evleri nasıl bir zorunlu ihtiyaç ise, ikmal düzenli bakım ve onarım, temizlik, güvenlik, maliyetlerin azaltılması açısından otobüs için de garaj ev gibi zorunlu ihtiyaçtır. Garajlar ayrıca şu anda yaşadığımız birçok işletme sorununu çözerken hizmet ve gelir kayıplarımızı en aza indirecek bir gerekliliktir.

Düzenli ve nitelikli bakım, onarım ve bunların yönetimi, güvenli park, düzenli ve nitelikli temizlik ve de yedek araç kullanımı açısından garajlar olmazsa olmazdır. Bu nedenlerle Garajları çok önemsiyor ve bir an evvel bu ihtiyacın karşılanması için takibini yapıyoruz. Ancak garaj yapmanın çok zor bir iş olduğunu da bilmeliyiz. Her şeyden önce İstanbul gibi bir kentte uygun lokasyonda, yeterli büyüklükte, mülkiyeti kamuya ait boş alan bulmak da başlı başına bir problemdir. Alan bulsanız da tesis kurmak ve işletmek ayrıca bir yüksek maliyetli zor iştir.

Dolayısıyla da zamana ve hazırlık yapmaya ihtiyaç vardır. İBB ve İETT şu anda hızlı bir şekilde konu üzerinde çalışmalarını sürdürüyor ve bize de düzenli olarak bilgilendirme yapıyorlar. Ancak maliyeti ve zorlukları ne olursa olsun ÖTİS’in verimli ve iyi çalışması, nihai olarak kurumsal işletmeciliğe geçiş açısından Garajlar kurulmalıdır ve kurulacaktır.

ÖLÜ KM

Park yeri hat başı arasında yolcusuz kat edilen mesafe için tanımlanan Ölü KM sorunu da garajlar yapılıncaya kadar geçici olarak uzlaşma ile çözümlenmiştir. Garajlar yapıldıktan sonra zaten konu gündemden kalkmış olacaktır.

HAK EDİŞ HESAPLAMALARI

Yeni bir sistem olması nedeniyle hak ediş hesaplamalarında hatalar ve eksikler olabilmiştir. Her şeyden önce mevcut işletme sistemi alt yapısı hazır değildi ve pandemi etkisiyle sisteme hızlı bir giriş yapmak gerekiyordu. Bu nedenle düzeltilebilir hatalar beklenen bir durumdu. Test sürecinde sıkı bir takip ile aksaklıklar idareye iletilerek büyük oranda düzeltmeler yapılmıştır. Özellikle hat uzunlukları konusundaki hatalar sahada ölçümler yapılarak büyük oranda düzeltilmiş, hala devam eden gerek hat uzunluğu gerekse sistemsel hatalar da idareye iletilmiş olup, düzeltilmesi beklenmektedir. Kısa bir zaman içinde hesaplama sorunları da çözümlenmiş olacaktır. Ancak sorun sistemsel olduğu ve işletme uygulamaları sürekli değişebildiği için ileride de olabilme ihtimaline karşını sürekli takip ve kontrolü yapılmaktadır. Hesaplamadan kaynaklanan hatalar tespit edildiğinde geriye dönük fark hesaplamaları da yapılarak hak edişe yansıtılmaktadır.

SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

Yeni bir sistem vardır ve birçok eksik ya da ilave ihtiyaçlar test aşamasında ortaya çıkmıştır. Ayrıca dinamik bir şehir ve sektördeyiz. Dolayısıyla da değişen şartlara bağlı olarak yeni ihtiyaçların ortaya çıkması ve buna paralel olarak sistemde güncelleme yapılması normaldir. Yaptığımız iş bir kamu işi ve görevidir.

Bu çerçeve de bazı taleplerimizin, ihtiyaçlarımızın karşılanamaması veya zamana yayılarak karşılanması da normaldir. Hem idare, hem de işletmeciler olarak kamu görevi noktasında sorumluluklarımız ve zorluklarımız vardır

. Bunları kabul etmemiz ve aksaklık halinde düzeltilinceye kadar sabır göstermemiz gerekmektedir. Ancak ÖTİS kentin, idarenin ve işletmecinin uzun vadede ihtiyacı olan çok doğru bir sistemdir. Sistemin sağlıklı ve verimli işleyişi için maliyetlerin optimum ölçülerde belirlenmesi ve reel şartlara göre de güncellenmesi esastır.

Maliyetlerin ölçüsü kişiden kişiye değişmemeli, bu konuda kendi aramızda objektif çerçevede optimum ölçülerde mutabık kalmalıyız.

Aksi halde göreceli olan bir konuyla ilgili olarak sektörün ve ilişkilerin yıpranması, güven kaybı oluşması kaçınılmazdır. Bu konu da taraflar olarak bir asgari müşterek belirleme ve belirledikten sonra da şayet bariz bir hata yok ise tartışmama zorunluluğumuz vardır. Aksi durumda işletmeci zara edecek, ilişkiler ve sisteme olan güven zarar görecek ve belirli bir süre sonra işi sürdüremez hale gelecek, bunun tabi sonucu olarak da kamu hizmeti aksayacaktır. Dolayısıyla da maliyet rakamlarını doğru belirleme ve reel ekonomik şartlara göre güncellememiz gerekmektedir.

ÖTİS’i test sürecindeyiz ve eski alışkanlıklardan kaynaklanan bir kısım uygulama hatalarının, düzeltilebilir eksiklerin olabilmesi doğaldır. 

Önemli olan konuyu yakından takip edebilmektir. Bu noktada sektör olarak olayları abartmadan etkisini anlatarak düzeltilmesi için çok titiz ve dikkatli davranmaktayız.

Ben bir kısım işletmeci arkadaşlarımdan her türlü görüşlerine saygı duyarak ÖTİS’e niçin geldik hususunu unutmamalarını ve kanaat oluşturur iken göz önünde bulundurmalarını rica ediyorum. Dönüşümler zordur ve sabrı gerektirir. Dönüşümleri uygulamada en önemli engel eski alışkanlıklardır.

Bu durum her alanda ve noktada önümüze en büyük engel olarak çıkacaktır, çıkmıştır zaten. Her şey de belirleyici yegane unsur şartlardır. Düne takılı kalarak ne bugünkü sorunları çözebilir, ne de ileride oluşabilecek ihtiyaçlara cevap verebiliriz. Şartları dikkate almadan atılacak her adım eksik ve hatalı olacak ve dönüp bize zarar verecektir.

Bütün Dünyayı etkileyen pandemi belası yaşadık, yaşıyoruz. Pandemi bütün sektörleri olduğu gibi kaçınılmaz olarak sektörümüzü de olumsuz etkiledi ve etkilemeye de devam ediyor. Bu süreçte İBB’nin sağladığı Covit destek ödemesini asla unutmamalıyız. Yolculuk sayıları ve gelirin zaman, zaman %90 düşmesi neticesinde yolcu başına ödenen sübvansiyonun sembolik kaldığı dönemleri yaşadık. İçinde bulunduğumuz geçici durumu değerlendirirken bu hususu gözden kaçırmamalıyız. Aksi halde objektif, adil ve doğru tespitler yapamayız.

ÖZULAŞ verilerini kullanarak örnekler vermek istiyorum. 2019 yılında araç başına aylık ortalama taşıdığımız yolcu sayısı 25.179 iken, pandeminin etkili olduğu 18 aylık sürede aylık ortalama 11.156’ya düşmüştür. Yani 14.023 kayıp söz konusudur. Başka bir tabirle pandemi sürecinde araç başına aylık yolcu kaybının oranı %56’dır. Pandeminin sektöre etkisi bu rakamlardan net bir şekilde anlaşılmaktadır.

Normale geçişle birlikte toparlanma sürecine girmiş olsak bile Ağustos ayında araç başına yolculuk ortalaması 17.200 civarındadır. Hala yaklaşık 8 bin yolcu kaybı söz konusudur. Elbette bu durum işletme gelirine olumsuz olarak yansımıştır. Yolcu başına sübvansiyon ve İBB Covit destek ödemesine rağmen Pandeminin başladığı Mart 2020-Kasım 2020 arasında araç başına aylık ortalama gelirimiz yaklaşık 48 bin TL iken, ÖTİS’in uygulandığı Aralık 2020 Temmuz arasında, kar payını eksik alıyor olmamıza rağmen aylık ortalama 65 bin TL’sına çıkmıştır.

Ağustos ayı hak ediş ortalaması ise (65 yaş desteği dahil) 71 bin 500 TL civarındadır. Kar payının normale dönmesi, cüzi hale gelen hesaplama eksiklerinin giderilmesi ile birlikte 80 bin TL bandının üzerine yükselecektir. Bu rakamları bir durum tespiti yapmak açısından verdim. Aksi halde rakamlar iyidir, yeterlidir  ifade etmedim, etmiyorum. Sadece pandemi sürecinde ÖTİS’in etkisini vurgulamak istedim.

Elbette hepimizin talebi kazancımızın çok daha yükselmesi ve verdiğimiz emek, hizmet ve tükettiğimiz maliyetlerin karşılığını alabilmektir. Pandemi sadece gelirimizi değil, objektif ve optimum brüt gelirin oluşturulmasını da etkilemiştir.

Yolculuk sayılarının eski duruma gelmesi ve işletme gelirinin yükselmesi elbette elimizi güçlendirecek ve sorunlarımızı daha iyi anlatma imkanı elde etmiş olacağız. Diliyor ve temenni ediyorum ki pandeminin olumsuz etkisi ve psikolojik süreç daha fazla uzun sürmesin.

Kamu hizmeti yapıyoruz ama karşılığında çok önemli riskler üstleniyoruz. Bireysel işletmecilikten ve kurumsal olamamaktan kaynaklanan sıkıntılarımız var. Bu durum daha güçlü mücadele edebilmemizin önünde çok ciddi bir engeldir. Pandemi kaynaklı olarak azlığı çokluğu bir yana hak edişlerimizin vaktinde ve tam olarak ödenememesi ciddi bir sıkıntıdır. İşletmeci arkadaşlarımız bu nedenle problem yaşadılar, yaşıyoruz hep birlikte. Borçlarımızı daha yüksek maliyetle borçlanarak karşılıyoruz ve bu durum gelir yetersizliği sorununu daha da büyütüyor. İBB yetkilileri ile görüştük ve görüşmeye devam ediyoruz. İnşallah öncelikle Temmuz hak edişi ile birlikte sonraki aylık hak edişlerimiz vaktinde ve tam olarak, birikmiş hak edişlerimiz de en geç bu yıl sonuna kadar ödenecektir. Bunun sözünü aldık.

Önümüzde bir Sözleşme yenileme süreci var. Sektör olarak yaşadığımız tecrübeler, test sürecinde yaptığımız tespitler ışığında taslak çalışmamızı bitirmek üzereyiz. İllaki Sözleşmeyi yenileyelim diye bir tavrımız yoktur ve olmayacaktır.

Sorunları çözmeyen bir Sözleşme istemiyoruz. Önümüzde 2 aylık süre var. İdareyle iyi bir müzakere ile rıza göstereceğimiz makul şartlarda yeni bir sözleşme yapmayı umut ediyorum. Muhakkak ki idarenin de talepleri olacaktır. Meclis kararları ışığında sistem oluşturma çalışmalarında olduğu gibi şeffaf bir şekilde konuları müzakere ederek mutabakat sağlayacağımızı umuyorum.

Dinamik bir sektörde çok önemli bir kamu hizmetini ifade ediyoruz. Bir asırdır kentimize ve halkımıza karşı daima sorumlu davrandığımız gibi bunu sürdürerek daha iyi şartlarda ve daya nitelikli bir hizmet gayemizdir.

Özel Halk Otobüsleri İstanbul da her türlü olumsuzluğa karşın dünyada ve ülkemizde örnek bir işletmecilik yapmıştır, yapmaya devam edecektir. Bu çerçeve de konuşarak ve karşılıklı anlayışla çözülmeyecek hiçbir sorun olmadığını, önümüzdeki sıkıntıları ve problemleri de aynı anlayışla aşacağımızı biliyorum. Biz daima çözümün tarafında yer aldık, bundan sonra da almaya da devam edeceğiz. Çünkü biz işimizi, İstanbul’u ve halkımızı seviyor ve saygı duyuyoruz. Ancak haklarımızı da her şartta sonuna kadar takip ve çözümünü talep edeceğiz.

Herkese, birlik, beraberlik içinde, sağlıklı, huzurlu, başarılı, kazasız belasız hayırlı bir çalışma ayı diliyorum’’

Etiketler : BAŞKAN GÖKSEL OVACIK;YENİ SİSTEM VE MALİYET GÜNCELLEMESİ